“Gazeta.uz” sud jarayonlarini yoritishda bir necha bor to‘siqlarga duch kelgan. Biz jinoyat ishlari bo‘yicha sudya Sarvar Mamadiyev bilan jurnalistlarning sud zalida bo‘lishi qoidalari, jarayonlarni yoritishga qo‘yiladigan taqiq sabablari haqida suhbatlashdik va tahririyat duch kelgan holatlarni muhokama qildik.
Nukus voqealari ishi bo‘yicha 16 yilga qamalgan Dauletmurat Tajimuratovning ukasi Rinat Tajimuratov «Gazeta.uz»ga bergan intervyusida sud ishi va apellyatsiya berish rejalari haqida gapirdi. Uning aytishicha, ayblov «to‘liq yutqazdi», akasining aybi va tashqi kuchlarning ehtimoliy ta’sirini isbotlay olmadi.
Odamlarni tartibsizliklarga jalb qilishda ayblangan Nukus voqealari ishtirokchisi Ahmet Smetullayev shartli jazo olib, sud zalidan ozod qilindi. U OAV bilan uchrashuvda «imkoniyat bergani uchun» prezident Mirziyoyevga rahmat aytib, o‘zini «Dauletmurat Tajimuratovni sotgan» deb hisoblamasligini bildirdi (video).
Qoraqalpog‘istondagi iyul voqealarida «yetakchilik qilish»da ayblangan Azamat Nuratdinov 31 yanvar kuni sud zalidan ozod qilindi. Nuratdinov jurnalistlarga o‘zini sotqin deb hisoblamasligini, endi «oxirgi nafasigacha» Tajimuratovga o‘xshagan «iflos»ga qarshi kurashishini ma’lum qildi (video).
Ayni daqiqalarda Buxoro viloyati sudi binosida 1−2 iyuldagi Nukus voqealarida ayblanayotgan 22 nafar sudlanuvchiga nisbatan hukm o‘qib eshittirilishi kutilmoqda. «Gazeta.uz» muxbirlari sud zalidan jarayonni onlayn yoritib boradi, shunga ko‘ra mazkur material vaqti-vaqti bilan yangilanadi.
Tajimuratov sudda uning aybini tasdiqlovchi dalillar taqdim etilmagani, amaldorlar farqli ko‘rsatmalar berganini ma’lum qildi. U namoyishlargacha davlat organlaridan jim turmaslikni so‘ragani va mustaqillik uchun urinmaganini aytdi. Ayni vaqtda, «mustaqillikni orzu qilish jinoyat emas»ligini ta’kidladi.
Nukus voqealari bo‘yicha gumondorlardan biri jurnalist Lolagul Kallixanova suddagi muzokaralar davomida «himoya qilmoqchi bo‘lgan Vatani, xalqi bilan sodir bo‘lgan voqealarda o‘zini aybdor deb bilishini ta’kidladi. U boshqa sudlanuvchilarning o‘rniga ham o‘zi qamoqqa o‘tirishga tayyorligini bildirdi.
O‘zbekiston Bosh prokuraturasiga ko‘ra, Qoraqalpog‘istondagi voqealar vaqtida halok bo‘lganlarning ismlari va ularning o‘limlari sabablari sud jarayonida birma-bir e’lon qilinib, muhokama etiladi. Halok bo‘lganlar ro‘yxati shu vaqtgacha e’lon qilinmagan.
Nukus voqealari bo‘yicha ayblanayotgan 22 kishining sud jarayoni uchun sudya biror shaxs tomonidan emas, balki axborot tizimi tomonidan tanlangan. Bosh prokuraturaning tushuntirishicha, sudning Nukusda emas, Buxoroda o‘tayotgani Qoraqalpog‘istondagi tergov hibsxonasidagi ta’mirlash ishlari bilan bog‘liq.
Dushanba kuni Nukus voqealari bo‘yicha sud o‘z ishini davom ettirmoqda. Oliy sud xabariga ko‘ra, sud ishining 6-kunida 1−2 iyuldagi voqealar oqibatida jabrlanganlar, qolaversa, fuqaroviy da’vogarlar so‘roq qilinmoqda.
Dauletmurat Tajimuratov suddagi ko‘rsatuvida Qoraqalpog‘iston deputatlari nima uchun suverenitetdan voz kechish haqida qaror qabul qilganini aniqlashga qanday uringani va miting o‘tkazishga qanday chorlagani haqida gapirib berdi.
Inson huquqlari bo‘yicha xalqaro tashkilot vakili Gulnoz Mamarasulova Nukus voqealari bo‘yicha sud jarayoni haqida fikr bildirdi. Tajimuratov boshqa sudlanuvchilarning ayblarini tasdiqlaydigan, ularga qarshi ishlovchi savollarni bermoqda, unga nisbatan ham ayni shunday harakat qo‘llanilmoqda, dedi u.
Nukus voqealari bo‘yicha sudning to‘rtinchi kunida asosiy ayblanuvchi Dauletmurat Tajimuratov ko‘rsatuv berdi. «Gazeta.uz» Youtube`da jonli efirga namoyish qildi.
Buxoro viloyat sudida bo‘lib o‘tayotgan Nukus voqealari bo‘yicha sudning ikkinchi kunida Lolagul Kallixanova ko‘rsatma berdi. «Jo‘qorg‘i Kenges xalq bilan biroz maslahat qilganida, bunday narsalar bo‘lmasdi», dedi u. Kallixanova o‘sha hodisalar vaqtida halok bo‘lganlarning yaqinlaridan kechirim so‘radi.
Nukus voqealari bo‘yicha sudda ayblanuvchilar voqealar rivojini so‘zlab bermoqda. Jarayonning uchinchi kunida sudlanuvchilar Dauletmurat Tajimuratovga adashib ergashgani va pushaymonligini aytib, xalq va prezidentdan kechirim so‘radi. Ulardan biri ko‘krak qismiga o‘q tegib vafot etgan tanishi haqida aytib berdi.
Nukus voqealari bo‘yicha sud jarayonining uchinchi kuni. Sudlanuvchilarning deyarli barchasi iyul boshida bo‘lgan voqelarda Dauletmurat Tajimuratov aybdorligi, uning video murojaatlari odamlarni ko‘chaga chiqarganini ta’kidlashmoqda. «Gazeta.uz» sud jarayonidan fotoreportaj tayyorladi.
Qoraqalpog‘istondagi tartibsizliklardan so‘ng 516 kishi qo‘lga olingan edi. Mustaqil komissiyaning ma’lum qilishicha, ularning 100 dan ortig‘i jamoat kafilligi asosida va qamoq ehtiyot chorasi uy qamog‘iga almashtirilishi natijasida oilasiga bag‘riga qaytarilgan, qolganlari esa ma’muriy javobgarlikka tortilgan.
Ayni vaqtda Buxoro viloyati sudida ayblanuvchilar Nukus voqeasi bo‘yicha o‘z fikrini bildirmoqda. Birinchi bo‘lib so‘zga chiqqan Azamat Turdanov Dauletmurat Tajimuratov bilan tortishib qoldi va unga qarshi ko‘rsatuv berdi.
Dauletmurat Tajimuratov Nukus voqealari ishi bo‘yicha unga qo‘yilgan ayblovni qisman tan oldi. Lolagul Qallixanova va Azamat Turdanov — to‘liq. Boshqa gumondorlar ham o‘zining aybiga qisman yoki to‘liq iqror bo‘lishdi.
AQSh Nukus voqealarida ayblanayotganlar ustidan boshlangan sud jarayonini kuzatayotganini ma’lum qilib, O‘zbekiston hukumatini shaffoflikni ta’minlash borasidagi majburiyatlarini bajarish hamda kuch ishlatar idoralar xodimlari qonunlarni buzgan bo‘lsa, ularni ham javobgarlikka tortishga chaqirdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting